 |
La publicité sexiste dans le monde.
Quelle est la situation dans votre pays (ou région) ?
Témoignages de Guadeloupe, de Martinique, du Québec, de Belgique, de Bosnie et du Royaume-Uni.
Vérone, Italie, août 2001
Racisme et sexisme pour vendre... du yaourt à l'ananas !
Témoignages
« En Guadeloupe, où je réside, la situation est la même. Elle se traduit par un contexte général de violence , d'agression et de manque de respect envers les femmes.
On constate l'évolution des publicités, notamment radiophoniques où les femmes apparaissent comme vénales, intéressées, superficielles (pubs pour voitures, meubles, équipement du foyer) voire comme des maîtresses envahissantes !!
La violence verbale est très présente (insultes à caractère sexuel généralement, pouvant émaner des femmes elles-mêmes ), de même que la violence physique qui nous semble prendre d'autant plus d'importance que le territoire est petit.
Il s'est créé dernièrement un "comité d'éthique et de vigilance" dont le rôle consiste justement à réagir à toutes provocations ou à tout propos sexiste. Mais en Guadeloupe l'égalité Homme-Femme sera encore plus longue à venir.. Avec parfois la complicité (ou la naïveté) des femmes. »
Béatrice REGARD COULIBALY, agent ANPE, 2 novembre 2000
« Le "porno chic" n'est pas arrivé en Martinique et a priori ne le devrait pas (les groupes confessionnels et/ou les sectes protestantes sont assez puissantes ici et véhiculent un grand puritanisme). Les créatifs se sont calmés sur l'exploitation sexuelle de l'image de la femme mais on n'est pas non plus dans le meilleur des mondes..
Les femmes sont utilisées pour leur plastique (même de manière prude) pour nous vendre n'importe quoi ; elles sont volages (et demandent à leur compagnon de leur acheter de l'électroménager et des bijoux en pagaille sous peine de rupture), ou alors ce sont les mamans doudou protectrices et nourricières qui nous vendent la bonne cuisine traditionnelle du pays...
On reste donc dans les images traditionnelles que les hommes peuvent avoir des femmes... »
Laure Martin, 14 septembre 2001
Au Québec, nos campagnes et villages sont relativement "propres", à part quelques pubs affichant des danseuses nues dans les bars-salons, mais elles sont discrètes, les femmes veillent.
Jeanne Maranda, 17 oct. 01
Je vais en France chaque année, et chaque fois que je prends le métro, que je vois la pub affichant souvent des jeunes filles à peine pubères, je me révolte. Mais on risque toujours de se faire traiter de "puritaine nord-américaine" si on s'insurge. Je suis donc très heureuse de connaître La Meute. La situation est loin d'être parfaite au Québec, mais grâce à l'action d'organismes comme "MédiaAction" et d'associations féministes, il y a des choses qu'on n'entend plus à la radio ou à la tv et qu'on voit de moins en moins dans la publicité. Le Québec est loin d'être non-sexiste, mais on a parfois l'impression de revenir en arrière quand on visite votre pays qu'on adore.
Andrée Lévesque, Montréal, 14 août 2002
Belgique : Au Réseau Eco-consommation, nous insistons surtout pour qu'individus et organisations envoient des plaintes écrites à l'Inspection Economique, au Jury d'Ethique publicitaire, au Comité Supérieur de l'Audio-visuel. Les plaintes écrites laissent des traces, ces organes sont forcés de les prendre en compte. Au minimum, ils les comptabilisent et cela apparaît dans leur rapport d''activité. Au total, on peut sur base de ceux-ci objectiver le ras-le-bol des consommateurs. Ceci, toujours dans l'idée de faire pression sur les responsables politiques. Le secrétaire d'état au développement durable nous a déjà témoigné son intérêt.
Les femmes du réseau flamand Zorra* font une nouvelle fois preuve d'une étonnante créativité : ce dimanche 11 novembre, jour dédié aux femmes, elles organisent une remise de prix pour des pubs nominées sur base des critères suivants:
"pub amie des femmes"
"pub renverseuse des rôles"
Ceci en présente de Mieke Vogels, ministre régionale de la Santé, du Bien-être et de l'Egalité des Chances (qui vient d'ailleurs d'attribuer un prix à un homme modèle, un certain Wim de 41 ans, "homme de l'année". Celui-ci travaille à temps partiel pour s'occuper des enfants et du ménage).
Exemple : Campagne d'Adecco interim, "Ne vous laissez pas trop vite séduire" (on y voit des hommes qui font les putes, en vitrine ou sur un trottoir)
10 nov. 01, courriel d'Antoinette Brouyaux, relais de la Meute
*ZORRA est l'abréviation en flamand de Voir, Chercher et Réagir contre les Rôles de sexe dans la Publicité et les medias (Zien, Opsporen, Reageren op Rolpatronen in Advertenties en media). Zorra signifie aussi la soeur de Zorro. C.à.d. la femme qui combat l'injustice. Que le nom Zorra signifie en Espagnole pute nous fait rire ;-) (explication de Corine Van Hellemont). Site : http://women.uia.ac.be/zorra/
Un article de Femke van Zeijl sur la publicité sexiste est paru dans le magazine néerlandais féministe Opzij de déc. 01: il traite des actions de Zorra et de la Meute.
VOICI LE DOSSIER DU PRIX DÉCERNÉ PAR ZORRA (en flamand)
Zorra-Publieksprijs 2001 "Vrouwvriendelijke en/of roldoorkruisende reclame" Uitnodiging Uitreiking op 11 november 2001 van de ZORRA PUBLIEKSPRIJS voor de meest vrouwvriendelijke en/of roldoorkruisende reclame Prijs ingericht door het Centrum voor Vrouwenstudies - Universiteit Antwerpen
Praktisch: Zorra-Publieksprijs op 11 november 2001 op de 30ste Vrouwendag <http://143.169.1.181/vrouwendag/html/VD/VD.htm in Cultureel Centrum Berchem, Driekoningenstraat 126, 2600 Berchem (Antwerpen) Projectie, tentoonstelling van nominaties en stemmingsronde: vanaf 12 uur in de Apollo-zaal.
Bekendmaking winnaar: Voorzien om 16 uur in de Apollo-zaal.
Prijsuitreiking door Minister Mieke Vogels, Vlaams Minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen Met vriendelijke groeten, Corine Van Hellemont Project Manager Zorra Tel. secretariaat: 03/820.28.50 Tel. kantoor: 03/820.28.87 Tel. privé: 03/226.35.13 GSM: 0498/671.271 ZORRA Media Meldpunt (Zien, Opsporen en Reageren op Rolpatronen in Advertenties en media) is gesteund door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Dienst Gelijke Kansen.
------------------------------------------------------ +++++++++++++++++++++++++++++++++++ Centrum voor Vrouwenstudies - Universiteit Antwerpen Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk (Belgium) Tel. ++32-(0)3-820.28.87 Fax. ++32(0)3-820.28.86 E-mail: cvhellem@uia.ac.be <mailto:cvhellem@uia.ac.be E-mail: zorra@uia.ac.be <mailto:zorra@uia.ac.be Website: <http://women.uia.ac.be/zorra _____
De genomineerden voor de ZORRA Publieksprijs 2001 zijn:
1. Adecco "Laat je niet te snel verleiden" Aard: tv-spot Reclamekantoor: Duval Guillaume < <http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_arbeid_Adecco_prostitutie_0101.h tm <<adecco_prost_th01.jpg Motivatie van de jury: De man als verleider is in reclameboodschappen geen alledaags gegeven.
Meestal is die rol stereotiep aan vrouwen toebedeeld. Zij moeten via verleidelijke lichaamsposes de potentiële consument ertoe aanzetten een product te kopen.
Door in een rosse buurt lonkende mannen achter het raam te zetten, worden in de tv-spot voor Adecco de rollen op hun kop gezet.
2. Bacob "Stimuleer uw kapitaal" Aard: tijdschriftadvertentie, reclamebord Reclamekantoor: Artesia Services <<ATT00034.jpg http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_bank_bacob01.htm Motivatie van de jury: Bekijk je reclame voor financiële beleggingen dan lijkt alles erop dat alleen mannen er zich mee bezighouden. Niets is minder waar. Een recente studie wees bovendien uit dat vrouwelijke beleggers het stukken beter doen dan hun mannelijke collega's. Vrouwen nemen minder risico's en leggen meer geduld aan de dag.
Door een vrouw in het reclameplaatje te plaatsen, doorprikt de Bacob-reclame het stereotiep van de mannelijke belegger.
3. Dreft Liquid "Schoon ervandoor" Aard: tv-spot Reclamekantoor: Grey Advertising < <http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_Vaat_Dreft01.htm <<dreft_manafwas_th01.jpg Motivatie van de jury: Als afwasproducten in reclame worden aangeprijsd dan lijkt het wel alsof mannen nooit de afwas doen. Je ziet steevast een afwassende vrouw in het plaatje. Nochtans steekt meer dan één man in Vlaanderen frequent de handen in het afwassop. Zowel mannen met partner als alleenstaande mannen.
Door een man aan de afwas te zetten, wordt in de tv-spot voor Dreft de afwas als een stereotiepe vrouwelijke taak doorprikt.
4. Fortis "Enter" Aard: tijdschriftadvertentie Reclamekantoor: Tractor <<ATT00013.jpg http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_Bank_FortisBuisiness1_1001.htm Motivatie van de jury: Als een reclameboodschap wordt gericht aan zakenlui dan zie je meestal een man in het plaatje. Ook in de slogan of tekst wordt meestal over de zakenman of bedrijfsleider gesproken. Zijn er dan geen zakenvrouwen of vrouwelijke bedrijfsleiders in Vlaanderen? Ja, toch? Inderdaad, anno 2001 is in Vlaanderen bijna eenderde van alle bedrijfsleiders van het vrouwelijke geslacht.
Door een zakenvrouw af te beelden doorbreekt de reclame voor Fortis het stereotiep van de mannelijke ondernemer.
5. Maxdata Computers "Ieder mens heeft recht op ongelijke behandeling" Aard: tijdschriftadvertentie Reclamekantoor: Lammersen Mol & Partners <<ATT00016.jpg http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_computer_maxdata1001.htm Motivatie van de jury: Als er één woord is waar het Gelijke Kansen beleid de mond van vol heeft, dan zal het wel 'diversiteit' zijn. Maar hoe diversiteit (in geslacht, huidskleur, seksuele geaardheid, leeftijd, enz.) verzoenen met de notie van gelijke behandeling? De reclame voor Maxdata Computers toont de mens in zijn/haar diversiteit en zet daarmee het stereotiep van de mannelijke computergebruiker op zijn kop. Bovendien houdt de slogan "Ieder mens heeft recht op ongelijke behandeling" een zekere uitdaging in aan het adres van al wie zich bezighoudt met positieve actie.
6. Mercedes-Benz "Je kinderen aan school afhalen. Dat is pas succesvol zijn." Aard: tijdschriftadvertentie Reclamekantoor: AIR <<ATT00019.jpg http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_Auto_MercedesAklasse1001.htm Motivatie van de jury: Om te achterhalen of een man geëmancipeerd is, wordt veelal de vraag gesteld of hij ook de kinderen aan school afhaalt. De kinderen naar school brengen, stelt voor weinigen een probleem want meestal gebeurt dit op weg naar het werk. Maar om halfvier of ten laatste halfzes terug aan de schoolpoort staan, is geen sinecure. Komt daarbij het opvangen van de kinderen: spitsuur in het huishouden en ieder kind de aandacht geven die het verdient. Daar is organisatietalent voor nodig en een zorgvermogen van jewelste.
De reclame voor Mercedes-Benz toont dat jonge vaders ook in die zin succesvol kunnen zijn, en het bewijzen als ze de kinderen van school afhalen.
7. Nivea "Gelijkheid" Aard: Billboard advertentie Reclamekantoor: TBWA <<ATT00022.jpg http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_Verzorg_Nivea1001.htm Motivatie van de jury: Het gelijkheidsteken spreekt voor zich.
In de reclame voor Nivea worden vrouw en man voorgesteld als elkaars gelijke.
8. Primus "Bierdrinkers herken je aan hun buikje" Aard: tijdschriftadvertentie Reclamekantoor: Kadratura <<ATT00025.jpg http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_Drank_Primus1200.htm Motivatie van de jury: Was het alleen om de foto te doen, deze advertentie zou niet zijn genomineerd, wegens te conform aan het schoonheidsideaal (jong, blond en slank). De advertentie moet het volledig hebben van de tekst. In de tekst wordt de spot gedreven met de associatie van bierdrinken met mannelijkheid. Een échte vent wordt je er niet door - noch een échte vrouw. Dat zijn maar fabeltjes.
9. Siemens "7 juli 2001 Wimble...dine" Aard: tijdschriftadvertentie Reclamekantoor: Onclinx & Viérin <<ATT00028.jpg http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_telecom_Siemens_top1nl_02.htm Motivatie van de jury: Als actie, strijd en overwinning in reclame moet worden uitgebeeld dan lijken mannen er het patent op te hebben. Dat niets minder waar is, weten we al lang. Alleen is het zo dat vrouwen in reclame meestal de rol van passieve verschijning krijgen toebedeeld.
In deze Siemens advertentie wordt het stereotiep doorprikt van vrouwen als passief en enkel van tel om hun schoonheid.
10. Soubry "Emancipatie" Aard: tv-spot Reclamekantoor: VVL/BBDO <<soubry_mankookt_th01.jpg http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_voeding_soubry01.htm Motivatie van de jury: Dat (hetero) mannen ook wel eens koken, is niemand onbekend. Vooral in het weekend als er vrienden te gast zijn of wanneer alleen met de kinderen. De doordeweekse maaltijden laten de meeste mannen liever over aan hun vrouwelijke partner. In de Soubry tv-spot gebeurt dit echter niet. Hier tovert een vader voor gans zijn gezin weldegelijk een doordeweekse maaltijd op tafel. Dit als man zo af en toe doen? Zoveel als een graadmeter voor emancipatie.
11. Telenet "Oma" Aard: tv-spot Reclamekantoor: Saatchi & Saatchi àrB <http://women.uia.ac.be/zorradatabank/Gal_Telecom_Telenet01.htm <<telenet_oma_th01.jpg Motivatie van de jury: In reclame zijn oma's meestal lief, attentvol en zorgzaam voor hun kleinkinderen. Totale zelfopoffering is er troef. In de tv-spot voor Telenet wordt deze stereotiep doorprikt. De oma in de spot wendt zich af van een wenende baby en toont daarmee dat ze ook een eigen leven heeft. Of is het dat het individualisme ook aan haar niet is voorbijgegaan? Ze wil wel de lusten maar niet de lasten! Hoedanook, een moderne hippe oma is ze wel. Ze maakt gebruik van de nieuwste technische snufjes en doorbreekt daarmee andermaal een stereotiep. Namelijk het stereotiep van de jonge mannelijke computergebruiker. Computers zijn geen 'toys for boys'.
_____ 11 genomineerden waaruit het publiek van de 30ste Vrouwendag de uiteindelijke winnaar zal kiezen op 11 november 2001 in het Cultureel Centrum van Berchem (Antwerpen) Tot op de Vrouwendag, maar in afwachting steeds tot uw dienst voor verdere inlichtingen, Met vriendelijke groeten, Corine Van Hellemont Project Manager Zorra Tel. secretariaat: 03/820.28.50 Tel. kantoor: 03/820.28.87 Tel. privé: 03/226.35.13 GSM: 0498/671.271 Voor informatie over winnaars vorige jaren: <http://women.uia.ac.be/publieksprijs/ Voor informatie over 30ste Vrouwendag: <http://women.uia.ac.be/vrouwendag/html/VD/VD.htm _____ Waarom een Zorra Publieksprijs? Opzet van de Publieksprijs is aantonen dat de reclamewereld best in staat is om reclame en advertenties te ontwerpen zonder gebruik te maken van seksestereotypen. Meer nog, dat reclamemensen m/v een creatief potentieel bezitten om in hun reclameproducten mee te helpen aan het doorbreken van vastgeroeste ideeën over mannen en vrouwen, vrouwelijkheid en mannelijkheid.
Vrouwonvriendelijke reclame maken is niet moeilijk, je hoeft de vrouw-stereotypen maar te volgen (de vrouw als lustobject, natuurproduct, zachtaardig, emotioneel, irrationeel, inefficiënt, enz.).
Vrouwvriendelijke reclame maken is stukken moeilijker, daar komt creativiteit bij kijken. En wat te zeggen van roldoorkruisende reclame? Komt daar niet een portie lef bij kijken? Een creativiteit en een portie lef die het Centrum voor Vrouwenstudies (Universiteit Antwerpen) met de ZORRA Publieksprijs niet alleen in de kijker wil zetten, maar bovenal wenst te stimuleren onder alle reclamemakers, man en vrouw.
Hoe werd genomineerd? Vier reclame-mediamakers zonden spontaan één of meerdere advertenties in voor nominatie. Veertien advertenties werden voorgedragen door leden van het publiek. Het Centrum voor Vrouwenstudies (Universiteit Antwerpen) nam ze alle grondig onder de loep en woog ze af tegen de gestelde criteria <http://women.uia.ac.be/Publieksprijs/ZorraPublieksprijs2001.html voor nominatie. Van de 21 voorgedragen reclame-advertenties weerhield de jury m/v: 7 print-advertenties (tijdschrift/affichage) en 4 televisie-spots (zie hoger).
Publiek heeft het laatste woord Naar jaarlijkse gewoonte zal op zondag 11 november 2001 het publiek van de Vrouwendag via stemmingsronde de uiteindelijke winnaar aanduiden. Het publiek en niet een jury heeft dus het laatste woord in de aanduiding van "de meest vrouwvriendelijke en/of roldoorkruisende reclame 2001".
Praktisch Zorra-Publieksprijs op 30ste Vrouwendag <http://143.169.1.181/vrouwendag/html/VD/VD.htm Cultureel Centrum Berchem, Driekoningenstraat 126, 2600 Berchem (Antwerpen) Projectie, tentoonstelling van nominaties en stemmingsronde: vanaf 12 uur in de Apollo-zaal.
Bekendmaking winnaar: Voorzien om 16 uur in de Apollo-zaal.
Prijsuitreiking door Minister Mieke Vogels, Vlaams Minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen _____ ZORRA Media Meldpunt (Zien, Opsporen en Reageren op Rolpatronen in Advertenties en media) is gesteund door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Dienst Gelijke Kansen.
_____ <<!uia-uatLogo.jpg ZORRA - Centrum voor Vrouwenstudies Universiteit Antwerpen - Gebouw J Corine Van Hellemont Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk (Belgium) Tel. ++32-(0)3-820.28.50 Fax. ++32(0)3-820.28.86
E-mail: cvhellem@uia.ac.be <mailto:cvhellem@uia.ac.be
E-mail: zorra@uia.ac.be <mailto:zorra@uia.ac.be
Website: <http://women.uia.ac.be/zorra
|
Une femme nue faisant le grand écart, accompagnée du texte suivant : « adaptable à toutes les surfaces ».
Devinez de quoi il s’agit… D’un produit nettoyant pour la ménagère de moins de 50 ans ? De collants très gainants qui font des jambes parfaites ? Non ! Cette merveilleuse jeune femme, pleine de vie et très souple, nous vante l’adhérence exceptionnelle de pneus…
Cela se passe en Bosnie-Herzégovine. Une campagne de protestation contre cette publicité est organisée par l’association humanitaire KORACI-NADE.
Pour les soutenir : koraci-nade@tel.net.ba
transmis le 27/01/02 par SShanaSShana@aol.com (Source : E NAWA)
Au Royaume-Uni, un organisme d’autorégulation (équivalent du BVP français), fondé en 1962, reçoit les plaintes de consommateurs sur la publicité et prend éventuellement des sanctions.
ASA, The Advertising Standards Authority
2 Torrington Place London WC1E 7HW
Tel: 020 7580 5555 Fax: 020 7631 3051
site http://www.asa.org.uk
Si vous cliquez sur ANNUAL REPORT, vous pourrez lire que, en 2001, ASA a reçu plus de 12,000 lettres de protestations sur des publicités, et que, en conséquence, 651 de ces publicités ont été modifiées ou retirées.
Dorothée N. Fagard, Londres, 8 août 2002
J'ai protesté récemment contre les 2 pubs suivantes, sans succès - sauf que ma plainte a été comptabilisée puis prise en considération.
Une bière italienne, Peroni qui affichait partout un torse de femme avec un piercing tricolore, couleur italienne de la marque, au nombril. Selon les espaces publicitaires choisis les seins étaient plus ou moins dévoilés, l'affiche de 3 mètres de haut à Camden dans le centre de Londres, coupait juste en dessous du mamelon. - pas de visage
Une autre, SLENDERFLEX je crois, représentait un torse de femme peint de facon assez suggestive et 'érotisée' et montrait un appareil de musculation - pas de visage, il y avait deux ou 3 versions,y compris 1 avec un homme, mais celle-ci n'était pas du tout érotisée.
La troisième, qui a été retirée à la suite de plaintes dont la mienne était effroyable; un poster immense placardé en plein centre de Londres (environ 30 metres de haut) pour lancer le dernier film du comique anglais ALI-G ; il montrait Ali assis à côté d'une femmenue dont on ne voyait que le bas des jambes et les fesses mais Ali avait placé sa main juste au bas de ses reins avec 1 doigt - je crois que c'est un de ses signes de ralliement, un des gestes pour lequel il est connu - replié vers l'arrière, donc vers la croupe de la jeune femme donnant l'impression que son doigt pénétrait l'anus de celle-ci!
Je m'apprête à envoyer une plainte contre une campagne de Coca cola, l’une montrant des fesses et l'autre un montage photographique où au premier regard on ne voit pas qu'il y a autre chose qu'une bouteille, et en regardant mieux on voit une femme nue.
Et vous ? Ecrivez à lameute.org@free.fr !
|
Sommaire des documents